Psychologe Emina van de organisatie Mijzo is betrokken bij het Alzheimer cafe. In deze blog vertelt ze meer over zelfzorg en zorg voor je naaste met cognitieve problemen:

Laten we even teruggaan in de tijd: 1973. Onderzoekers ontdekten dat er in de nek tien hersenzenuwen zitten die verschillende functies hebben. Eén daarvan is de nervus vagus, een van de belangrijkste zenuwen. Deze loopt vanuit de nek door het hele lichaam en maakt interactie tussen mensen mogelijk. Er werd dan ook gedacht dat het geheugen niet in de hersenen zat, maar in de darmen, omdat er een sterke verbinding tussen beide systemen is. Je kent vast het gezegde: ‘Ik heb een onderbuikgevoel.’’

Daarnaast speelt de nervus vagus een grote rol bij de werking van spiegelneuronen. Er werd dan ook niet gesproken van ‘’survival of the fittest’’, maar eerder over ‘’survival of the friendliest’’, want het stelt ons in staat om te verbinden met de mensen om ons heen.

Wat betekent dit voor mij als mantelzorger?

Misschien vraag je jezelf nu af wat deze informatie te maken heeft met de zorg voor je naaste met cognitieve problemen of dementie. Het antwoord is simpel:  Het maakt je alert dat men ondanks cognitieve schade toch in staat is om sociaal te binden én gevoel/stemming van je over te nemen. Er wordt dan ook gesproken over code ‘’groen’’ op het moment iemand rustig en enigszins ontspannen aanwezig is. Dit is het startpunt om met je naaste op een prettige manier contact te kunnen maken. Ben je gespannen of zit je niet zo lekker in uw vel? Dan is het goed om eerst zelf in code groen te komen, voordat je naar je naaste(n) gaat.

Hoe kom ik als mantelzorger in code groen?

Hier zijn enkele praktische tips:

1.        Co regulatie: Stem af op iemand die al in code groen is en neem dat  positieve gevoel over.

2.        Creëer een veilige plek in gedachten: Denk aan iets, iemand of een plek die je een fijn gevoel geeft. Ook al is het fictief, het kan je rust bieden.

3.        Focus op positieve herinneringen: Wat was dat ene wat jullie samen altijd zo fijn vonden om te doen?  Welke mooie momenten hebben jullie samen gedeeld?

Doe een buikademhalingsoefening voordat je contact maakt: adem in .. 2, 3, 4.. uit.. 2, 3, 4..rust.. en herhaal dit vier keer. Zo masseer je vanuit je buik via de longen het hart, maar ook slagaders door het lichaam en het brein, wat bijdraagt aan ontspanning. Observeer zonder te oordelen: Merk je gevoelens op zonder ertegen te vechten. Het is oké, laat het er maar zijn.

Wanneer je in code groen bent, kunt u op een betere manier met je naaste omgaan.

Wat werkt wel (en niet) in contact met je naaste?

–            Zie je naaste als persoon, niet alleen als iemand met dementie: Benoem wat je ziet of voelt, zonder te oordelen. Bijvoorbeeld:  ‘’Het is ook moeilijk… ik kan me voorstellen dat het je frustreert.’’

–            Vermijd discussies: Geef de ander (en jezelf) tijd om weer in code groen te komen. Bespreek dingen pas als jullie beiden rustig zijn. Bijvoorbeeld: ‘’Wat gebeurde er net?’’

–            Afleiden bij herhalende vragen: Als je naaste vraagt om naar huis te gaan, ga niet in discussie over de vraag zelf, maar leid af door inhoudelijke vragen te stellen. Bijvoorbeeld: ‘’Hoe zag je huis eruit? Wat zouden papa en mama nu zeggen?’’ Dit om de naaste af te
leiden van de daadwerkelijke vraag. Werkt dat niet? Loop even mee naar buiten. Vaak wil iemand na 15 minuten vanzelf weer terug.

–            Praat in het hier en nu: Vermijd gesprekken over de toekomst zoals “straks”, “morgen” of “volgende week”. Focus op wat er op dat moment speelt. Bespreek bijvoorbeeld in de keuken over eten en koken en in de woonkamer over het nieuws op tv.

Conclusie

Je eigen welzijn als mantelzorger is van groot belang voor de kwaliteit van het contact met uw naaste. Door eerst zelf in balans te komen en bewust om te gaan met je emoties, leg je een stevige basis voor positieve en waardevolle contact.

Heb je hierover vragen? Stel deze aan Emina via e-mail: mantelzorg.oosterhout@surplus.nl